Herdenking Eerste Wereldoorlog. Bronnen en databanken voor familiekundigen

Image: 
Herdenking Eerste Wereldoorlog. Bronnen en databanken voor familiekundigen

Op 4 augustus 1914 viel Duitsland België binnen in de buurt van Luik. Tussen 2014 en 2018 zal de Eerste Wereldoorlog internationaal herdacht worden. In ieders familiegeschiedenis speelde deze oorlog zonder twijfel een niet te onderschatten rol. De levensomstandigheden van onze voorouders ondergingen ingrijpende veranderingen en soms raakt de genealoog het spoor van een familielid in deze periode bijster. Daarom schenkt FV binnenkort met een gloednieuw dossier op familiegeschiedenis.be aandacht aan de bronnen over en de verhalen van de Belgische oorlogsvluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Er zijn veel archieven en instellingen in België die bronnen bewaren in verband met WO I. Recent wordt ook veel bronnenmateriaal gedigitaliseerd en vrij online beschikbaar gemaakt. We sommen een aantal interessante websites en organisaties op die voor familiekundigen interessante informatie kunnen bevatten.

Voor een uitgebreid overzicht van alle WOI-bestanden van het Rijksarchief kan u het ‘Archievenoverzicht betreffende de Eerste Wereldoorlog in België’ raadplegen. Dit referentiewerk verzamelt alle informatie over de archiefbestanden en verzamelingen die bewaard worden door de voornaamste openbare en private archiefdiensten in België en in het buitenland. De archieven van de federale, provinciale en gemeentelijke overheden, de universiteiten, de bedrijven, de hulporganisaties, de particulieren en dergelijke komen aan bod. Naar aanleiding van 100 jaar WO I werd het archievenoverzicht herwerkt. Het is sinds kort ook als e-book beschikbaar via www.arch.be/ebookshop.

Naast het Rijksarchief beschikt ook Defensie over een uitgestrekt archief met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog. Documenten, kaarten, foto's en film worden zorgvuldig bewaard op diverse locaties in België.

In het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis te Brussel (www.klm-mra.be) vindt u een bibliotheek, archief, cartotheek, prentenkabinet, foto’s, databank en individuele dossiers. Wie dus een voorouder of verwant zoekt die in het Belgisch leger heeft gediend, kan deze opzoeken via de databank van het Legermuseum. Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte de ‘Service Photographique de l’Armée belge’ een enorme collectie foto’s. Zo’n 40.000 glasplaatnegatieven en positieven daarvan worden bewaard in het Koninklijk Legermuseum en zijn meestal nog nooit afgedrukt. Het museum engageert zich om al die foto’s te digitaliseren en de eerste reeks tegen de zomer van 2014 online te zetten mét geografische en thematische beschrijving. Tegen eind 2015 moet de volledige collectie ter beschikking zijn, die dan een uniek beeld zal geven van België en het Belgische leger in de Eerste Wereldoorlog.

Het Nationaal Geografisch Instituut (www.ngi.be) werkt aan de digitalisering van honderden historische oorlogskaarten, waaronder heel wat loopgraafkaarten. Die worden toegankelijk gemaakt via het Cartesiusproject, dat het NGI momenteel samen met het Algemeen Rijksarchief en de Koninklijke Bibliotheek van België ontwikkelt. Een selectie van die kaarten zal ook op de themasite Defensie 2014-2018 geplaatst worden, naast een applicatie rond het nog in België bewaarde oorlogserfgoed. Het Nationaal Geografisch Instituut zet hiervoor zijn nieuwste geo-tool in: CartoWeb.

Verder kan ook nog het audiovisueel archief van Defensie in Peutie nuttig zijn voor foto’s en films, evenals het notariaat DG HR voor de individuele dossiers van Belgische militairen. Een overzicht vindt men terug via deze websites: www.be14-18.be en www.2014-18.be.

Het In Flanders Fields Museum lanceert naast het Dodenregister ook de Namenlijst met daarin alle slachtoffers de Eerste Wereldoorlog, zowel militairen als burgers (www.inflandersfields.be/nl/namenlijst). Via de website grandeguerre.icrc.org kan u de archieven van het Rode Kruis met de Oorlogsgevangenen uit de Eerste Wereldoorlog (1914-1919) doorzoeken. Deze databank bevat zowel burgers als militairen. Je kan de scans van de fiches zelf doornemen.

Vergeten we tenslotte niet de talrijke provinciale initiatieven te vermelden die ontstaan zijn naar aanleiding van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog, zoals www.limburg1914-1918.be, de Facebookpagina ‘Oorlog in Limburg’ en Gone West (West-Vlaanderen). Gregory Vercauteren (FARO) maakte van alle provinciale activiteiten een mooie lijst via zijn blog: http://www.faronet.be/blogs/gregory-vercauteren/100-jaar-groote-oorlog-ook-indoor-de-provincies.

(BRONNEN: Rijksarchief, FARO, www.be14-18.be, www.2014-18.be, In Flanders Fields Museum).